Stichting DBF
Stichting DBF(Dorp Bedrijf Friesland) is een matchmaker die voor leegstaand vastgoed, vaak erfgoed en monumenten, partijen zoekt. Andersom gebeurt ook: met initiatiefnemers op zoek naar een geschikt pand of ondersteunend zijn in lopende projecten. Stichting DBF stimuleert de leefbaarheid en economie van het platteland in Noord-Nederland en is hét kenniscentrum voor succesvolle leefbaarheidprojecten. DBF ontwikkelt, verhuurt, participeert en werkt zonder winstoogmerk. DBF kan met subsidieaanvragen ontwikkelingen ondersteunen en eigen geld investeren. Maar de stichting doet dit nooit zonder gedegen exploitatieplan, om een duurzame ontwikkeling te garanderen.
Andere initiatiefnemer
‘DBF is eind jaren 80 opgericht door de Provincie Fryslan en de vereniging Friese dorpen (FLD). Er was veel Europees geld beschikbaar voor leefbaarheid en DBF fungeerde als projectbureau om deze gelden te bestemmen en trajecten te begeleiden. Om dit te kunnen doen werd eerst een grootscheepse inventarisatie gemaakt van problemen, panden en partijen (PPP). De focus lag op het mkb. Het bleek al snel dat veel ondernemers niets zagen in al die leegstaande melkfabrieken. Ze wilden er niet aan. DBF draaide het om en ging zelf aan de slag met het opkopen van panden en realiseerde een aantal bedrijfsverzamelgebouwen met kleine units voor kleine ondernemers. Die konden dan op het moment dat hun nering niet meer vanuit het eigen huis bedreven kon worden toch in hun dorp blijven werken.’Andere opdrachtgever
‘DBF is een stichting die zelf projecten initieert en voor anderen projecten begeleid en ondersteund. Omdat het een stichting is die vaak met subsidiegelden werkt, moet de huur die zij vraagt voor de door DBF beheerde panden marktconform zijn. Zodat concurrentievervalsing wordt voorkomen. Door die subsidie worden ontwikkelingen en herbestemmingen mogelijk die anders zouden blijven liggen. Tegelijkertijd blijft het vinden van een goede bestemming, die ook in de toekomst een goed gebruik garandeert voor leegstaand erfgoed, lastig. En dat wordt steeds lastiger, gezien de huidige economische ontwikkelingen en omdat er al veel krenten uit de pap zijn.’Andere overheid
‘DBF is opgericht vanuit de overheid, maar functioneert autonoom. In de beginfase was DBF uitvoerend voor de overheid, in een tweede fase begonnen ambtenaren steeds meer moeite met DBF te krijgen omdat de stichting steeds onafhankelijker en innovatiever langs de overheden functioneerde. Vanuit de ambtenarij werden zelfs pogingen ondernomen de subsidie te stoppen, omdat het werk van DBF niet meer innovatief zou zijn. Maar het schip was op stoom en ging door. Inmiddels is DBF voor overheden een welkome partij. Omdat ze niet vennootschapsbelastingplichtig is, kan er meer geld strategisch worden geherinvesteerd. Dit weegt op tegen het wegvallen van andere belastingvoordelen. De overheid is voor DBF belangrijk als co-financier voor haar projecten. Dit lukt steeds beter omdat overheden inzien dat ze met een geringe bijdrage (DBF financiert het grootste deel van het project) veel terugkrijgen. De terughoudendheid bij overheden, die vaak nog bang zijn hun traditioneel controlerende en bestemmende rol uit handen te moeten geven, is nog niet weg. Maar wel aan het veranderen.’Andere ruimtelijke ordening
‘De opgave voor DBF lag in eerste instantie in het mkb, tegenwoordig is het ontwikkelen van maatschappelijk vastgoed steeds meer van belang. Een dorpskroeg, maar ook bijvoorbeeld een door vrijwilligers gerunde supermarkt is vaak cruciaal als ontmoetingsplaats, en belangrijk voor de leefbaarheid van het dorp. Dit soort projecten wordt steeds belangrijker, maar moet ook op innovatieve manier opgezet worden. Dat is vaak een combinatie van gebruikers en functies. DBF kon vroeger projecten ontwikkelen in de relatieve zekerheid dat zich wel gebruikers zouden melden. Dat is nu, zoals overal in Nederland, anders. Projecten worden van het begin af aan met een afnemer, de gebruiker, ontwikkeld. Ook de plek, het karakter van de omgeving, wordt serieuzer genomen. DBF werkt in Friesland, Groningen en Drenthe. Daar zijn het begrijpen en onderkennen van de lokale mores en achtergronden vaak bepalend voor het welslagen van een project.’Ander ontwerp
‘Door de prijsontwikkelingen (lees: te realiseren opbrengsten) wordt het steeds lastiger om gebouwen te herontwikkelen. Alleen met het maximaal benutten van de beschikbare gebouwinhoud, of het optimaal isoleren om de stookkosten beheersbaar te houden zijn projecten haalbaar te maken. Dit betekent dat er inventief met het bestaande, zowel erfgoed, monumenten als de normale herbestemming, moet worden omgegaan. Dit kan tot conflicterende belangen leiden, bijvoorbeeld met monumentenzorg Een goede technische kennis van de mogelijkheden van een gebouw is onontbeerlijk.’Andere kennis
‘Gecombineerde kennis is belangrijk. Dertig jaar kennis van het platteland, gebouwen en mensen is een begin, maar moet worden aangevuld met vernieuwende input van buitenaf op zeer verschillende kennisvelden als sociologie, bouwtechniek, markt en programmering.’Andere samenwerkingspartijen
‘De samenwerkende partijen veranderen niet zozeer, maar de rollen zijn wel behoorlijk veranderd en ook het proces van samenwerking. Het noorden heeft naast de vele initiatieven vanuit de eigen dorpen en kernen ook behoefte aan nieuwe initiatiefnemers van ‘buiten’. Erik Wong met Wongema is daar een goed voorbeeld van. Daarnaast is het belangrijk dat alle partijen vanaf de start van een initiatief samen optrekken.’Andere opgave
‘Het verzekeren van het voortbestaan van de minimale noodzakelijke maatschappelijke functies in dorpen, dit kan een kroeg zijn of een winkel, is de huidige opgave. Daarbij is ook het instandhouden en opknappen van de panden waarin deze functies van oudsher gevestigd waren belangrijk, zodat ook de fysieke structuur die bij de sociale structuur hoort blijft bestaan. Dit kan betekenen dat je een commerciële uitbater een dorpscafé laat exploiteren, maar dan alleen op de voorwaarde dat hij de lokale vereniging of de kaartclub met voorrang de ruimte biedt. Ook al kan hij die avond een lucratieve bruiloft binnenhalen. Daarmee wordt het begrip verantwoord ondernemen op een vernieuwende manier ingevuld.’
Anno van der Broek
Anno van der Broek (Annen, 1949) was van 2000 tot 2010 directeur van Stichting DBF (Dorp Bedrijf Friesland), hij is opgevolgd door Martin Cnossen. Na een opleiding bedrijfskunde aan de HEAO in Groningen en een carrière bij o.a. Cebeco Handelsraad en Danone werd Van der Broek halverwege de jaren 90 door zijn goede netwerk en kennis van het noorden gevraagd om DBF te komen versterken. Onder zijn leiding is Stichting DBF een steeds belangrijker partij in het herontwikkelen van vastgoed in het noorden geworden. Van der Broek is tevens campagneleider voor D66 in Smallingerland.