Ik geef om de Jan Eef
Winkelstraatvereniging Jan Eef heeft een helder doel: een sterke, zelfstandige en gemengde winkelstraat met economisch bestaansrecht die goed is voor de buurt. Nederlandwordtanders sprak met winkelstraatdokter Jeroen Jonkers over het proces van ontzetting, bestendiging, verduurzaming en professionalisering.
Van eenzijdig aanbod naar economisch duurzaam
Op dit moment heeft de Jan Evertsenstraat nog steeds een eenzijdig aanbod. Teveel bakkers en kappers en tussendoor sporadisch een high end winkel. Een aantal van die winkels maakt op dit moment minder omzet dan de huur die de winkeleigenaren moeten betalen. Een enkele keer heeft dat te maken met illegale praktijken, maar veel ondernemers lopen ook gewoon op hun tandvlees. Dat is geen duurzame situatie. Om het doel van een sterke gemengde winkelstraat te bereiken, moet je grip krijgen op wie zich vestigt in de vele leegstaande winkelpanden. En dat is erg lastig. Uiteindelijk is dat het terrein van makelaars, die zonder lokale betrokkenheid alleen maar sturen op financiële inkomsten op korte termijn. Een duurzame transformatie van de winkelstraat kan wel vijf tot tien jaar duren. Binnen dit proces kun je vier duidelijke fasen definiëren: ontzetting, bestendiging, verduurzaming en professionalisering.
Ontzetting en bestendiging
Na de moord op de juwelier raakte de buurt in een staat van ontzetting. Buurtbewoners kwamen tot het inzicht dat hun straat steeds verder achteruit ging, maar dat ze er zelf ook niets kochten. Verontruste bewoners – met een professionele achtergrond in advies, marketing en beheer – besloten tot de oprichting van bewonersinitiatief Ik Geef om de Jan Eef. Later volgde de winkelstraatvereniging, waar zowel bewoners als winkeliers lid van konden worden. Ze organiseerden evenementen om buurtbewoners meer tijd en geld in hun eigen winkelstraat te laten besteden. De stadsdeelvoorzitter schaarde zich vierkant achter het initiatief en het stadsdeel financierde de kosten van de allereerste Ik Geef om de Jan Eef dag in november 2010. Het stadsdeel droeg ook bij aan de periode van bestendiging die daarop volgde en waarin volop evenementen, experimenten, lunchconcerten en festivals werden georganiseerd door een team van zo’n vijf parttimers.
Verduurzaming en professionalisering
Sinds eind 2011 zoekt de vereniging naar duurzamere financieringsbronnen en daarom hebben de niet-deelnemers onder meer een Bedrijven Investerings Zone (BIZ) opgericht. De meerderheid van de winkelondernemers stemden er mee in dat alle ondernemers jaarlijks verplicht €200 bijdragen aan de BIZ vereniging. Hierdoor heeft de winkelstraatvereniging een lokaal fonds dat dezelfde doelen heeft, en over een budget van bijna €30.000 beschikt. Maar ook subsidies blijven nodig. Stichting DOEN en ministeries dragen bij om de organisatie van te kunnen bekostigen. Het gekozen model, waarin 35 lokale zzp-ers zich tegen maatschappelijk tarief ingezet hebben voor hun eigen buurt, had in 2013 een zeer hoog rendement. Uiteindelijk wil de vereniging onafhankelijk worden van subsidies. De oprichting van de BIZ is een eerste stap, maar ze richt haar pijlen ook op de waardeontwikkeling van het vastgoed. Het bureau Urban Connectors voert op dit moment een onderzoek uit naar de waardestijging van het vastgoed in de buurt onder invloed van het proces. De eerste resultaten zijn hier te vinden. Uiteindelijk werkt de vereniging toe naar een situatie waarin ze assets – vastgoedrechten – bezit waaruit bijvoorbeeld huur ontvangen kan worden en waarmee projectleiders kunnen worden betaald om activiteiten in de buurt te organiseren.
Sleutel 1: ondernemer én burger
Een belangrijke sleutel voor economische duurzaamheid schuilt in de mensen die het proces trekken. De Winkelstraatverenging en de organisatie Ik Geef om de Jan Eef worden geleid door ondernemers, die tegelijkertijd buurtbewoners zijn. Die lokale binding en grote betrokkenheid zorgen ervoor dat dit proces veel goedkoper is dan als de gemeente het zou doen. Volgens de inschatting van de vereniging worden met deze betrokkenheid 30% van de kosten bespaard.
Sleutel 2: de nieuwe ambtenaar
Vier jaar na de start van het initiatief zijn er veel sociale effecten zichtbaar van de inspanningen van de winkeliersvereniging. De subjectieve veiligheidsbeleving is toegenomen, er is meer contact tussen bewoners onderling en de reputatie van het gebied is verbeterd. Een cruciale rol hebben daarbij individuele ambtenaren binnen de gemeente, die deze nieuwe manier van werken omarmen en in hun eigen organisatie een plek proberen te geven.
Beter en leuker
Inmiddels doen bewoners weer vaker boodschappen in de buurt en begint het winkelaanbod langzamerhand te veranderen naar een situatie die beter bij de buurt past, en die economisch toekomst heeft. ‘De buurt is veel leuker en beter geworden’, dat bevestigen ook de passanten in het gebied.’
Jeroen Jonkers
project
Ik geef om de Jan Eefwebsite
social media
Jeroen Jonkers op twitter
@oiaconomics02 Sep
Dat je begint te vermoeden dat er wachttijden gaande zijn: als er een coolblue puzzel klaar ligt op de wachttafel in de coolblue winkel ????
@oiaconomics07 Jun
RT @EGeldwijzer: Nieuw praktijkonderzoek #Bankwijzer: Drie Nederlandse banken investeren €644 miljoen in bedrijven die wapens levere… https://t.co/kISBx3HynS
@oiaconomics17 May
RT @WillemvanWinden: #ABCitiEs Athens city centre is bought up by foreign investors. Tourists in, rents up, traditional business out, ba… https://t.co/jHjYNgfh6Z
@oiaconomics17 May
RT @DrSDMillington: Our @AInterreg #ABCitiEs #Athens is drawing to a close ????- our next stop is Varaždin and Čakovec in October… https://t.co/vh9Szc7R8S
@oiaconomics03 May
RT @AmsBLEND: BAM! Het programma voor de 5 Mei Viering Plein '40-'45 is bommetje vol vermaak en activiteiten voor jong en oud! K… https://t.co/UXu1xvvryk
@oiaconomics03 May
RT @hugohoes: De koe op Plein '40-'45 in @NieuwWest lijkt al aardig gewend. #amsterdam https://t.co/0FEZ5YWsHA
@oiaconomics26 Nov
RT @c_arink: @FinaTimmer @NicoletteBesem2 @NieuwWest BLEND MARKER PLEIN 40-45 Was zo leuk vanmiddag! https://t.co/ehm4ppruNG
@oiaconomics08 Nov
RT @nicenieuwwest: Spannend! ‘Ondanks de zwaartekracht’ maakt vandaag kans op @bookspot Lezersprijs en @bookspot Literatuurprijs, uits… https://t.co/Vm0tNPNkHZ
@oiaconomics08 Nov
RT @gebiedsontw020: Heb jij ideeën voor verbetering van jouw buurt in #GeuzenveldSlotermeer? Waarover maak jij je zorgen? Wat vind jij… https://t.co/unUdwZA8uR
@oiaconomics30 Oct
RT @bunkdirk: Plein 40-45, mijn favoriete plein #amsterdamnieuwwest https://t.co/KNA7vKVgcn