Rijkere Dijken

Hoe kun je extra waarde toevoegen aan een noodzakelijke landschappelijke ingreep? In het ontwerpend onderzoek Rijkere Dijken laten Dingeman Deijs Architect en DELVA Landscape Architects verschillende innovatieve ideeën zien.

'In Nederland moeten de komende jaren negenennegentig dijken effectief worden verzwaard. Deze noodzaak om effectieve waterkeringen te creëren en te behouden, maar ook huidige organisatorische verschuivingen, waren voor ons een goede aanleiding om te zoeken naar het creëren van meerwaarden. Waarom kan een dijk niet meer zijn dan een controleerbare, uitbreidbare, goedwerkende waterkering?Kunnen we als ontwerpers, naast oplossingen voor een duurzame waterveiligheid, niet tegelijkertijd inspelen op sociale, ruimtelijke, ecologische, economische en maatschappelijke vraagstukken?

Ons onderzoek resulteerde in een voorstel voor zes nieuwe dijktypologieën op zeven locaties. Alle vooruitstrevende, toekomstgerichte ontwerpen, die de erfgoedwaarde van de lange scherpe lijnen in het landschap weten te waarderen en te versterken, terug te brengen of te behouden. Met recht ‘verrijkte dijken’.

Een dijk verzwaren door middel van een functioneel volume kan dubbel ruimtegebruik opleveren, bijvoorbeeld in de vorm van woon- of publieke ruimte zoals wij in Vlissingen en Dordrecht laten zien. Bij Uitdam, aan het Markermeer, bedachten wij een nieuwe, bevaarbare dijk. Daarbij kan worden uitgegaan van de archetypische, oer-Hollandse dijk. In Lauwersooog integreerden wij een onderzoeksstation en toeristische attractie in de dijk. En bij Nieuw Lekkerland stellen wij een energiedijk voor, waarbij de dijkverzwaring zo is ontworpen dat de dijk een generator van natuurlijke energieproductie vormt. Tot slot maakten we ook voorstellen voor een beweegbare dijk (in het centrum van Dordrecht) en een sedimentatiedijk bij Tiel.

Eén van bovenstaande voorstellen is inmiddels geheel doorgerekend door een ingenieursbureau en goedgekeurd door het desbetreffende waterschap. De dijkverzwaring op deze locatie was echter zo urgent dat er helaas geen tijd was om tot uitvoering van een rijkere dijk te komen. Wel laat dit voorbeeld zien dat ontwerpend onderzoek kan leiden tot concrete toekomstbestendige planvorming. En het bewijst eens te meer de kracht van integraal ontwerpen aan de actuele opgaven.

Bijzonder enthousiast zijn we dat ook waterschappen deze manier van ontwerpen op gerichte plekken kunnen omarmen. En wij zijn er dan ook van overtuigd binnenkort een ware rijkere dijk te kunnen voorstellen die daadwerkelijk uitgevoerd wordt. Het onlangs gehouden seminar `Sense of Place’ op Terschelling (12-13 juni), waar alvast de op stapel staande dijkverzwaring op Terschelling naar voren werd geschoven, was wat dat betreft veelbelovend. Wordt vervolgt....'

Steven Delva

Het project is uitgevoerd in opdracht van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Voor meer informatie: www.dingemandeijs.nl en delva.la

natuur